خواص کلم پیچ و موارد مصرف آن در آشپزی و درمان

در این مطلب با خواص کلم پیچ آشنا خواهیم شد؛ با ما همراه باشید.

 

آشنایی با کلم پیچ:

کلم پیچ گیاهی گرد و لایه لایه و بومی یک منطقه دوک نشین قدیمی در مرز ایتالیا، فرانسه و سوئیس است. کلم پیچ به رنگ های سفید، سبز و بنفش یا قرمز در طبیعت یافت می شود. برگ های آن ممکن است به شکل صاف و یا مجعد باشد. رایج ترین نوع کلم پیچ، نوع مجعد یا کلم پیچ اسکاتلندی است که دارای برگ های سبز و مجعد و سخت است. برگ های درونی به دلیل دور بودن از تابش نور خورشید، معمولاً روشن تر از برگ های بیرونی هستند. طعم آن شیرین و بسیار ترد است.

این گیاه در مقابل یخبندان مقاوم بوده و در آب و هوای خنک و رطوبت زیاد به خوبی رشد می نماید. کلم پیچ قرمز یا بنفش مغذی تر و کوچک تر از کلم پیچ سبز است و طعم تند ملایمی دارد. در حال حاضر چین بزرگ ترین تولید کننده کلم پیچ در جهان است.

 

 

ترکیبات و طبیعت کلم پیچ

کلم پیچ حاوی ویتامین های A، ویتامین B۱ (تیامین)، B۲ (ریبوفلاوین)، B۳ (نیاسین)، B۵ (اسید پانتاتونیک)، B۶ (پیریدوکسین)، B۹ (فولات)، C ،E ،K است. همچنین  دارای مقادیری کربوهیدرات، فیبر رژیمی، قند، پروتئین، لوتئین، زئانتین، بتا کاروتن و مواد معدنی کلسیم، منیزیم، پتاسیم، فسفر، منگنز و روی می باشد. کلم پیچ حاوی چربی بسیار کمی است اما بخش بزرگی از چربی آن اسید چرب امگا ۳ است.

طبع کلم پیچ گرم و خشک می باشد.

 

موارد استفاده از کلم پیچ

کلم پیچ سفید و بنفش را به صورت خام برای تهیه انواع سالاد فصل، ترشی و کلم شور استفاده می کنند. علاوه بر آن کلم پیچ پخته برای تهیه کلم پلو، آش کلم، سوپ کلم، خورش کلم و دلمه به کار می رود.

 

 

خواص کلم پیچ و فواید آن برای سلامتی

 

۱- خواص کلم پیچ برای کاهش وزن

کلم پیچ سرشار از فیبر با کالری محدود است و مدت زمان طولانی تری فرد را سیر نگه داشته و به لاغری کمک می کند.

۲- کمک به حفظ سلامت جنین و زنان باردار

کلم پیچ به خصوص کلم پیچ چینی حاوی مقادیر زیادی اسید فولیک است که برای رشد سالم جنین ضروری است و از بروز نقایص مادرزادی پیشگیری می کند.

آهن و ویتامین C موجود در کلم پیچ از بروز کم خونی در زنان باردار پیشگیری کرده و به درمان آن کمک می کند.

۳- خواص کلم پیچ برای سم زدایی و بهبود عملکرد کبد

کلم پیچ به دلیل وجود خاصیت آنتی اکسیدانی، با تجزیه ضایعات بدن، عملکرد کبد را بهبود بخشیده و به سم زدایی بدن کمک می کند.

۴- کمک به بهبود عملکرد دستگاه گوارش

کلم پیچ به دلیل محتوای اسید آمینه گلوتامین به درمان سریع زخم معده کمک می کند و فیبر موجود در آن برای سلامت دستگاه گوارش و معده مفید است.

۵- خواص کلم پیچ برای پیشگیری از یبوست

کلم پیچ حاوی مقادیر زیادی فیبر و گلوکوزینولات است که آب بدن را حفظ کرده و با تنظیم حرکات روده از بروز یبوست و سوء هاضمه پیشگیری می کند.

 

 

۶- درمان التهاب و آلرژی

تحقیقات نشان می دهد کلم پیچ نیز مانند سایر سبزیجات چلیپایی حاوی سولفورافن، خاصیت ضد التهابی دارد. گلوتامین موجود در کلم پیچ نیز به کاهش التهاب، آلرژی، سوزش، درد مفاصل، تب و مشکلات پوستی کمک می کند.

۷- خواص کلم پیچ برای پیشگیری از سرطان

نتایج مطالعات نشان می دهد کلم پیچ حاوی گلوکوزینولات است که خاصیت ضد سرطانی داشته و با مبارزه با رادیکال های آزاد از ابتلا به سرطان و بیماری های قلبی پیشگیری می کند. گلوکوزینولات در بدن به ایزوتیوسیانات تبدیل شود که خطر ابتلا به سرطان های مختلف از جمله سرطان سینه، سرطان پروستات، سرطان مثانه و روده بزرگ را کاهش می دهد.

ترکیباتی همچون لوپئول، سینیگرین و سولفورفان موجود در کلم پیچ نیز باعث افزایش فعالیت آنزیم ها شده و رشد تومورهای سرطانی را مهار می کند.

۸- کاهش کلسترول و حفظ سلامت قلب

کلم پیچ منبع غنی پلی فنل ها است که با کاهش کلسترول بد خون، کاهش فشار خون و جلوگیری از تشکیل پلاک ها در عروق خونی به سلامت قلب کمک می کند.

۹- خواص کلم پیچ برای سلامت مغز و اعصاب و پیشگیری از آلزایمر

کلم پیچ، به خصوص کلم پیچ قرمز، حاوی ماده آنتوسیانین است که نقش مهمی در پیشگیری از بیماری های مغز و اعصاب از جمله آلزایمر دارد. خاصیت آنتی اکسیدانی این ماده تا حدودی از ویتامین C نیز بیشتر است. ویتامین K موجود در کلم پیچ نیز از مواد حیاتی برای حفظ سلامت مغز و اعصاب می باشد.

۱۰- کاهش عوارض پرتو درمانی

کلم پیچ حاوی ترکیبات نادری به نام DIM است که عوارض ناشی از پرتو درمانی را کاهش می دهد و با حفظ سطح گلبول های قرمز و سفید و پلاکت های خون از بافت های بدن در برابر پرتو درمانی محافظت می کند.

 

 

۱۱- خواص کلم پیچ برای سلامت استخوان ها و دندان ها

کلم پیچ حاوی مقادیر زیادی کلسیم، منیزیم و ویتامین K است که همگی برای سلامت استخوان ها ضروری بوده و از تجزیه استخوانی و ابتلا به پوکی استخوان به خصوص در دوران یائسگی پیشگیری می کند. کلسیم موجود در کلم پیچ از سلامت دندان ها نیز محافظت می کند.

۱۲- تقویت سیستم ایمنی

کلم پیچ منبع خوبی از ویتامین C است که با رادیکال های آزاد مبارزه کرده و سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند.

۱۳- خواص کلم پیچ برای کنترل فشار خون

پتاسیم فراوان موجود در کلم پیچ عروق خونی را باز کرده و به کاهش فشار خون بالا و تنظیم ریتم قلبی کمک می کند.

۱۴- درمان زخم و عفونت

کلم پیچ مقادیر فراوانی گوگرد دارد که با جلوگیری از عفونت، به درمان سریع زخم ها کمک می کند.

۱۵- خواص کلم پیچ برای کنترل دیابت

کلم پیچ حاوی فیبر و پتاسیم فراوان و قند ناچیز است. فیبر با کاهش جذب قند در خون و افزایش تولید انسولین به درمان بیماری دیابت نوع ۲ کمک می کند. پتاسیم نیز برای کاهش قند خون مفید است.

 

 

۱۶- خواص کلم پیچ برای کاهش درد عضلانی

باکتری های دستگاه گوارش قند موجود در کلم پیچ را به اسید لاتیک تبدیل می کنند که خاصیت ضد درد داشته و دردهای عضلانی را تسکین می بخشد.

۱۷- پیشگیری از ابتلا به آب مروارید

بتاکاروتن موجود در کلم پیچ به حفظ سلامت چشم کمک کرده و خطر بروز اختلالات چشم از جمله آب مروارید و دژنراسیون ماکولا را کاهش می دهد.

۱۸- خواص کلم پیچ برای درمان میگرن و سردرد

کلم پیچ به درمان سردرد و میگرن کمک می کند، کافیست برگ های داخلی آن را کوبیده، خمیر حاصل را داخل یک پارچه پیچیده و روی پیشانی بگذارید تا سردرد تسکین یابد.

۱۹- تأمین انرژی بخش

مصرف کلم پیچ و آب کلم پیچ به دلیل دارا بودن انواع ویتامین های B1، B2 و B6 به تأمین انرژی بدن کمک می کند.

۲۰- خواص کلم پیچ به عنوان ضد آکنه

نوشیدن آب کلم پیچ به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی با رادیکال های آزاد مبارزه کرده و از مشکلات پوستی همچون جوش، آکنه و جوش های سر سیاه جلوگیری می کند.

کلم پیچ برای پوست های چرب و مستعد آکنه مفید است زیرا حاوی گوگرد است که نقش مهمی در از بین بردن چربی اضافه پوست های چرب دارد.

 

 

۲۱- درمان خشکی پوست

مصرف منظم آب کلم پیچ خشکی پوست را برطرف کرده و از پیری زودرس پوست جلوگیری می کند.

یک فنجان شیر را روی حرارت کم بجوشانید. سپس نصف فنجان کلم پیچ خرد شده را به آن اضافه کرده و هم بزنید تا کاملاً یکدست شود. مواد را از روی حرارت بردارید و بعد از خنک شدن، آن را روی صورت بمالید و بعد از ۲۰ دقیقه بشویید. برای تاثیر بهتر یک بار در هفته از این ماسک استفاده کنید. توجه داشته باشید که قبل از استفاده هرگونه ماسک بر روی پوست خود مقداری از آن را بر روی قسمتی از دست خود امتحان کنید و از عدم حساسیت اطمینان حاصل کنید.

۲۲- خواص کلم پیچ برای جوانسازی پوست

کلم پیچ منبع غنی از ویتامین های A ،D و آنتی اکسیدان ها است که برای حفظ سلامت و جوانسازی پوست و کاهش چین و چروک مفید بوده و از پوست در برابر اشعه مضر خورشید محافظت می کنند.

۲۳- بیماری های پوستی

کلم پیچ به درمان مشکلات پوستی مانند اگزما، آکنه، زخم و نیش حشرات کمک می کند. کافیست تعدادی برگ کلم پیچ را له کرده و به صورت ضماد روی نواحی آسیب دیده قرار دهید. نوشیدن منظم آب کلم پیچ نیز بسیار مفید خواهد بود.

۲۴- خواص کلم پیچ برای پاکسازی صورت

ویتامین ها و مواد معدنی موجود در کلم پیچ به پاکسازی و روشن شدن پوست صورت کمک می کنند.

۴ قاشق غذاخوری کلم پیچ خرد شده را به همراه ۱ عدد سفیده تخم مرغ، ۱ قاشق غذاخوری عسل، ۲ قاشق چایخوری آرد برنج و چند قطره آب لیمو داخل مخلوط کن بریزید. خمیر نرم حاصل را با حرکات دایره ای به مدت ۲ دقیقه روی پوست صورت ماساژ دهید و بگذارید ۲۰ دقیقه بماند. در پایان صورت را با آب بشویید و خشک کنید. برای تأثیر بهتر دو بار در هفته از این ماسک استفاده کنید.

۲۵- درمان ریزش مو

گوگرد و سیلیکون موجود در کلم پیچ تأثیر بسزایی در افزایش رشد موها و درمان ریزش مو می گذارد. کلم پیچ موها را تغذیه کرده و سیلیکون و ویتامین E موجود در آن به ابریشمی و براق شدن موها کمک می کند.

مقداری آب کلم پیچ را با آب خیار مخلوط کرده و ۱۵ دقیقه قبل از خواب آن را به پوست سر و ریشه موها ماساژ دهید و صبح روز بعد بشویید. استفاده منظم از این ماسک ریزش مو را درمان می کند. نوشیدن آب کلم پیچ نیز به درمان ریزش مو کمک می کند.

برای نرم شدن موها نیز نصف فنجان کلم پیچ آب پز را با نصف فنجان آب لیمو تازه داخل مخلوط کن بریزید، خمیر حاصل را روی پوست سر و موها مالیده و بعد از نیم ساعت با شامپو بشویید.

۲۶- خواص کلم پیچ برای کودکان و نوزادان

کلم پیچ برای معده و روده کودکان مفید است و یبوست کودک را درمان می کند. خطر ابتلا به کم خونی در کودکان را کاهش داده و بدن کودک را سم زدایی می کند.

 

 

توجه:

– مصرف کلم پیچ در کودکان و نوزادان باعث ایجاد گاز و نفخ می شود، کلم پیچ خام می تواند باعث اسهال شود. علاوه بر آن به دلیل ترد بودن برگ های آن، خطر بروز خفگی در کودک وجود دارد.

–  مصرف کلم پیچ در نوزادان کمتر از ۶ ماه توصیه نمی شود و بعد از ۶ ماهگی نیز بهتر است به صورت پوره مصرف شود.

 

 

عوارض و موارد منع مصرف کلم پیچ

– کلم پیچ به دلیل داشتن فیبر زیاد، باعث نفخ و پر از گاز شدن معده می‌شود. به علاوه، می‌تواند باعث زخم، التهاب معده و مشکلات مربوط به غدد درون ریز شود. بنابراین، باید این سیزیجات را در مقادیر کافی مصرف کنیم.

– برای جلوگیری از اثرات بدی که این کلم روی تولید هورمون رشد دارد، نباید کودکانی که در سن رشد هستند، کلم پیچ مصرف کنند. زیرا هورمون رشد فقط توسط غده تیروئید تولید می‌شود که کلم پیچ جلوی آن را می‌گیرد.

– کلم پیچ ممکن است بر روی فرآیند درمان بعد از عمل جراحی تأثیر بگذارد بنابراین بهتر است تا مدتی پس از عمل جراحی از مصرف آن خودداری شود.