خواص خشخاش و فواید دارویی و درمانی آن

خشخاش یکی از مشهورترین گیاهان دارویی به شمار می آید. برای آشنایی با خواص خشخاش در ادامه مطلب با ما همراه باشید.
خشخاش قدمتی فراتر از ۴ هزار سال دارد. اين گياه در سطح جهان به عنوان ماده‌‌مخدر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خشخاش به وسيله بذر تکثير می‌شود. برای کاشت و تکثير خشخاش به منظور استخراج مواد موثر مورد انتظار، بايد همیشه از گونه‌ها و يا واريته‌هایی استفاده نمود که نسبت به آسفالت و بيماری‌ها مقاوم بوده و از ميوه‌های زياد و مقادير فراوان الکالوئيد برخوردار باشند.

گیاه خشخاش

خشخاش گياهی علفی و يک‌ساله است که تاکنون بيش از ۲۰۰ گونه متعلق به این گیاه شناسايی شده‌اند. علاوه بر گونه‌های متعدد، خشخاش دارای زيرگونه‌ها و فرم‌های متفاوتی نيز هست و برخی از محققان آسيا را منشا اصلی آن می‌دانند. گياه خشخاش دارای ريشه‌ای مخروطی و کم‌وبيش چرب است که به‌طور مستقيم در زمين فرو می‌رود. طول ريشه اصلی اين گياه متفاوت بوده و به گونه گياه و شرايط اقليمی محل رويش آن بستگی دارد. به طور متوسط بين ۱۸ تا ۲۰ سانتی‌متر و قطر يک تا ۲ سانتی‌متر یافت می‌شود.

گل‌های گياه خشخاش در انتهای ساقه‌های اصلی و فرعی پديدار شده و دارای گلبرگ سفيد می‌باشند. ناحيه فوقانی به رنگ بنفش تیره يا روشن می‌باشد. ميوه خشخاش به گرز مانند است و شيره‌‌ای مخصوص توليد میکند.

طول دوره رشد گياهانی که در فصل بهار کشت می‌شوند ۱۲۰ تا ۱۶۰ روز است و دوره رشد خشخاش به ۶ مرحله خواب بذر، سبزشدن بذر، تشکيل برگ‌های طوقه‌ای، طويل‌شدن ساقه، گل‌دهی و مرحله رسيدن بذرها و ميوه‌ها و پراکنش تقسيم می‌شود.

خواص خشخاش

• برگ گياه خشخاش برای تسکين سرفه و رفع اسهال و بی‌خوابی استفاده می‌شود.
• تخم اين گياه سرفه‌های خشک را درمان کرده و چاق‌کننده و مخدر است و بی‌خوابی يا کم‌خوابی را درمان می‌کند.
• تخم گياه دارویی خشخاش، درد سينه را درمان می‌کند.
• تخم خشخاش همچنین سوزش مجرای ادراری و اسهال کهنه و کم‌خونی را درمان می‌کند.
• نيروی جنسی را می‌توان با خشخاش تقويت کرد.
• ريشه اين گياه فشارخون را پايين می‌آورد و دردکمر تا زانو يا سياتيک را درمان می‌کند. تخم خشخاش در رفع تشنگی، تب، التهاب، یبوست و التهاب شکم موثر است.
• تخم خشخاش یکی از مواد اصلی در بسیاری از داروهای خنک‌کننده است.
• تخم خشخاش منبع مواد معدنی مانند ید، منگنز، روی، منیزیم، مس، آهن و کلسیم می‌باشد.

• روغن دانه‌های خشخاش به خاطر داشتن اسیدهای چرب اشباع‌نشده، در درمان سرطان موثر است.
• تخم خشخاش حاوی اسید لینولئیک است و در جلوگیری از ناراحتی‌های قلبی مفید است.
• این دانه‌ها منبعی مناسب و معقول از اسیدهای چرب هستند که برای سیستم فیزیولوژیکی بدن مورد نیاز است.
• تخم خشخاش به عنوان ماده‌ مخدر برای درمان دردهای بدن استفاده می‌شود.
• خشخاش در درمان اختلالات تنفسی، بیماری‌های عفونی، اسهال و اختلالات خواب مفید است.

به طور کلی دانه خشخاش دو گونه است:

خشخاش دانه سفید و خشخاش دانه سیاه.

البته به نام‌ هایی مانند کوکنار، خشخاش اسود، خشخاش بستانی، تریاک و خشخاش بری نیز شناخته می‌شود. طبع تخم خشخاش سرد و تر است. در فرهنگ‌های مختلف دانه خشخاش به‌ صورت خشک و بو داده یا تر در آشپزی مورد مصرف قرار می گیرد. همچنین ریشه و برگ‌های آن نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نکته: با وجود خواص دارویی تخم، ریشه و برگ خشخاش، شیره آن که تریاک از آن تهیه می‌شود سمی است. شیره خشخاش برای تهیه داروهایی مانند مورفین، مسکن‌ها و … به مقدار بسیار کم و زیر نظر متخصص مصرف می‌شود.

خواص خشخاش و استفاده از آن در آشپزی
*****

خشخاش در آشپزی و شیرینی‌پزی

همان‌طور که گفته شد از دانه خشخاش در شیرینی‌پزی و آشپزی استفاده می‌شود. از جمله معروف‌ترین خوراکی‌هایی که با دانه خشخاش تهیه می‌شود می‌توان به کیک خشخاش، شیرینی خشخاش، نان خشخاش، قاووت خشخاش و … اشاره کرد.

هشدارها و عوارض جانبی ناشی از مصرف دانه خشخاش

درست مثل سایر دانه ها و آجیل ها، مصرف دانه های خشخاش در بعضی افراد می تواند باعث واکنش های آلرژیک شود. البته این عارضه زیاد رایج نیست. به ویژه در مقایسه با آلرژی که در پاسخ به بادام زمینی یا بادام رخ می دهد. اگر به فندق، دانه چاودار، کیوی، کنجد و یا گندم سیاه آلرژی دارید مراقب باشید؛ بیشتر احتمال دارد که به دانه خشخاش نیز آلرژی داشته باشید.

اگر مشکلات مربوط به روده دارید در مورد مصرف خشخاش احتیاط کنید.
در دوران بارداری و شیردهی از مصرف خشخاش اجتناب کنید