در این مطلب به معرفی اکالیپتوس و خواص آن، و بررسی کاربردهای درمانی آن می پردازیم؛ با ما همراه باشید.
آشنایی با گیاه اکالیپتوس:
اكالیپتوس گیاهی است بومی قاره استرالیا، با این وجود امروزه به علت خواص درمانی فراوانی که دارد در سرتاسر جهان كشت می‌شود. نام‌های دیگر این درخت، اوكالیپتوس، درخت تب‌ونوبه و درخت صمغ آبی می‌باشد.
اکالیپتوس درختی است بلند و همیشه سبز كه گاهی ارتفاع آن به ۶۵-۴۵ متر نیز می‌رسد. پوست درخت نقره‌ای است كه هرساله به صورت ورقه جدا شده و قطعه قطعه می‌گردد؛ ولی بعد به رنگ زرد درمی‌آید و در قسمت یقه دائمی است. میوه این درخت، بدون پایک یا با پایک كوتاه و خمیده كروی تا مخروطی پهن است و سطح میوه دارای شیارهای كوچک است. برگ‌های گیاه بخش دارویی آن را تشكیل می‌دهد.
اکالیپتوس و خواص آن در درمان بیماری ها
*****
رنگ تمام برگ های اولیه و شاخه‌ها سبز مایل به آبی یا كبود است ولی به تدریج سبز مایل به سفید و مومی می‌گردد. این درخت گونه‌های فراوانی دارد. برخی از گونه‌های آن به اندازه گل های تزئینی و برخی دیگر به اندازه درختان بزرگ است.
خواص اکالیپتوس گسترده بوده، اسانس اكالیپتوس به انواع عطر، صابون و برخی از مواد غذایی و نوشیدنی‌ها اضافه می‌شود. از این گیاه همچنین به عنوان عامل دفع حشرات نیز استفاده و به روغن شمع و افشانه‌‌های حشره‌كش نیز اضافه می‌شود.
طبعیت گیاه اکالیپتوس گرم و خشک است.
کاربردهای اکالیپتوس
درخت اکالیپتوس مصارف فراوانی دارد.
۱. روغن اکالیپتوس
قطعا روغن اکالیپتوس، مفیدترین محصول درخت اکالیپتوس است. البته پوست و برگ‌های درخت اکالیپتوس نیز در بسیاری از فرهنگ ها از ارزش بالایی برخوردار است.
۲. برگ اکالیپتوس
چای تهیه‌شده از برگ‌های اکالیپتوس به خاطر خواص درمانی اش بسیار معروف است. برگ‌های اکالیپتوس منبع تغذیه‌ای بسیاری از گونه‌های جانوری در استرالیا و نیوزیلند است. یکی از این جانوران کوالا است.
۳. منبع چوب و کاغذ
اکالیپتوس با سرعت بالای رشد خود منبع باارزشی برای تهیه ی چوب و کاغذ محسوب می‌شود.
اکالیپتوس و خواص آن در درمان بیماری ها
*****
خواص اکالیپتوس
۱- خاصیت ضد میکروبی اکالیپتوس
در اواخر قرن نوزدهم در بیمارستان‌های انگلستان از روغن اکالیپتوس برای ضدعفونی‌کردن کاتترهای ادراری استفاده می‌شد. امروزه محققین درحال انجام تحقیقات تازه ای برای استفاده از اکالیپتوس به عنوان ماده‌ای ضدعفونی‌کننده هستند.
اکالیپتوس می‌تواند خاصیت ض دمیکروبی داشته باشد. استفاده از یک گونه از روغن ضروری اکالیپتوس همراه با برخی آنتی‌بیوتیک‌های رایج می‌تواند به پیشرفت استراتژی‌های درمانی جدید برای برخی از عفونت‌ها منجر شود. دانشمندان امیدوارند که این یافته‌ها بتواند موجب کاهش مصرف آنتی بیوتیک ها شود.
روغن اکالیپتوس می‌تواند بر روی برخی باکتری‌های بیماری‌زای مجاری فوقانی تنفسی خاصیت ضدباکتریایی داشته باشد. ازجمله این باکتری‌ها می‌توان به هموفیلوس آنفولانزا و برخی سویه‌های استرپتوکوکوس اشاره کرد. هموفیلوس آنفولانزا مسئول گسترهٔ عظیمی از عفونت‌هاست.
۲. سرماخوردگی و مشکلات تنفسی
اکالیپتوس در بسیاری از محصولات درمان سرماخوردگی وجود دارد و می‌تواند به کاهش علائم ناشی از آن مانند سرفه‌کردن کمک کند.
در درمان های گیاهی غرغره با برگ تازه اکالیپتوس برای بهبود گلودرد، سینوزیت و برونشیت کاربرد دارد. همچنین استنشاق بخار روغن اکالیپتوس می‌تواند خاصیت ضداحتقان داشته باشد و استفاده از آن یک درمان خانگی معروف برای سرماخوردگی و برونشیت است.
از اکالیپتوس می‌توان به‌عنوان یک خلط‌آور طبیعی برای کاهش خلط گلو و گرفتگی استفاده کرد. بسیاری از داروهای سرفه محتوی روغن اکالیپتوس هستند.
با این‌حال محققان با مطالعات بیشتر می‌خواهند نقش دقیق عصارهی برگ اکالیپتوس را در درمان عفونت‌های دستگاه تنفسی مشخص کنند.
اکالیپتوس و خواص آن در درمان بیماری ها
*****
۳. اکالیپتوس و سلامت دندان
در بسیاری از دهان‌شویه‌ها و محصولات دندانپزشکی از خاصیت ضدباکتری و ضدمیکروبی اکالیپتوس استفاده شده است. اکالیپتوس با مبارزه با باکتری‌های عامل پوسیدگی دندان و پیوره (بیماری بافت‌های اطراف دندان) می‌تواند در سلامت دندان نقش مهمی داشته باشد.
براساس مطالعه‌ای استفاده از عصاره ی اکالیپتوس در آدامس‌ها می‌تواند به بهبود سلامت دندان و پیشگیری از برخی بیماری‌های دهان کمک بکند.
۴. اکالیپتوس برای درمان عفونت‌های قارچی و زخم‌های پوستی
اکالیپتوس در درمان‌های سنتی عفونت های قارچی و زخم‌های پوستی نقش دارد و ماده‌ای مؤثر در این راه است. برای استفاده از این خاصیت اکالیپتوس می‌توانید از برگ، چای یا روغن اکالیپتوس استفاده کنید. البته نباید فراموش بکنید که درصورت استفاده از روغن اکالیپتوس ابتدا آن را با روغن حامل رقیق کنید.
۵. خاصیت ضدالتهابی
اکالیپتوس یک ماده ی ضدالتهاب قوی است. بنابراین مصرف چای آن می‌تواند فواید بسیاری داشته باشد. از تسکین دردها گرفته تا محافظت از قلب از خواص ضدالتهابی اکالیپتوس سرچشمه می‌گیرد. چای اکالیپتوس اغلب برای افرادی که از آسم، التهاب مفصل و کشیدگی عضلات رنج می‌برند، توصیه می‌شود. مصرف چای اکالیپتوس می‌تواند به بهبود دردها کمک کند. چای اکالیپتوس می‌تواند موجب کاهش التهابات در رگ‌های خونی و سرخرگ‌ها شود. چای اکالیپتوس از بروز تصلب شرایین جلوگیری می‌کند و می‌تواند از شما در برابر حمله قلبی و سکته مغزی محافظت کند.
۶. خاصیت آرامش‌بخش
خاصیت آرامش‌بخش اکالیپتوس می‌تواند فواید بسیاری داشته باشد. اما چای اکالیپتوس به‌طور خاص برای کسانی که دچار استرس مزمن هستند، توصیه می‌شود. هورمون‌های استرس بدن می‌توانند تأثیرات مخربی بر سوخت‌وساز و سلامت عمومی بدن‌تان داشته باشند. بنابراین مصرف یک فنجان چای اکالیپتوس می‌تواند در کاهش این هورمون‌های خطرناک استرس و کاهش فشار روانی مؤثر باشد.
اکالیپتوس و خواص آن در درمان بیماری ها
*****
۷. دافع حشرات
اکالیپتوس روشی مؤثر برای دفع حشرات و نابودی آنهاست. ایالات متحدهٔ آمریکا در سال ۱۹۴۸ رسماً روغن اکالیپتوس را به‌عنوان ماده‌ای حشره‌کش و کنه‌کش به ثبت رساند. عده‌ای روغن اکالیپتوس لیمویی را برای دفع حشرات ازجمله پشه توصیه می‌کنند.
استفاده از روغن اکالیپتوس نیلی می‌تواند در برابر لارو و شفیرهٔ مگس خانگی مؤثر باشد. همچنین این ماده به‌عنوان گزینه‌ای مناسب برای استفاده در محصولات دوست‌دار محیط‌زیست برای کنترل مگس خانگی پیشنهاد شده است.
۸. خاصیت تسکین درد
عصاره ی اکالیپتوس می‌تواند به تسکین درد کمک کند و مطالعات نیز نشان دادند که روغن آن ممکن است خاصیت ضددرد داشته باشد. براساس مطالعه‌ای که در مجله ی آمریکایی پزشکی فیزیکی و توانبخشی به‌چاپ رسید پژوهشگران توانستند به‌کمک منتول (اکالیپتومینت) درد ساعد قدامی در ده نفر را بهبود بدهند.
منتول یک داروی بدون‌نسخه با نام عمومی «متیل سالیسیلات» موضعی است. از منتول برای درمان درد عضلات و مفاصل مرتبط با کشیدگی، پیچ‌خوردگی، التهاب مفصل، کوفتگی و کمردرد استفاده می‌شود. دانشمندان نتیجه گرفتند که منتول می‌تواند واکنش‌های فیزیولوژیک چشمگیری را ایجاد و در نتیجه به تسکین درد کمک کند.
۹- تحریک دستگاه ایمنی
روغن اوکالیپتوس می‌تواند واکنش‌های دستگاه ایمنی را تحریک کند. پژوهشگران دریافتند که روغن اکالیپتوس می‌تواند واکنش بیگانه‌خواری دستگاه ایمنی را در برابر عوامل بیماری‌زا در موش‌ها افزایش دهد. بیگانه‌خواری (فاگوسیتوز) فرایندی است که در آن دستگاه ایمنی اجزای خارجی را نابود و مصرف می‌کند.
چای اکالیپتوس نیز برای تقویت سیستم ایمنی بسیار مفید است. بنابراین اگر به‌دلیل استرس، بیماری یا خستگی دستگاه ایمنی‌تان ضعیف شده، چای اکالیپتوس می‌تواند دوباره آن را تقویت کند.
اکالیپتوس و خواص آن در درمان بیماری ها
*****
۱۰- کنترل دیابت
اگرچه سازوکار شیمیایی دقیق تأثیر اکالیپتوس بر بهبود دیابت مشخص نیست، اما بر اساس تحقیقات دم‌کردن برگ‌های اکالیپتوس می‌تواند راهی برای پیشگیری و درمان دیابت باشد. اگر اکنون به این بیماری مبتلا هستید یا می‌خواهید با تغییراتی در سبک زندگی‌تان از بروز آن جلوگیری کنید، نوشیدن ۱ تا ۲ فنجان چای اکالیپتوس در روز می‌تواند یک استراتژی مؤثر باشد. البته توصیه می‌شود قبل از این کار با پزشک مشورت کنید. زیرا بسته به نوع دیابتی که دارید یا در معرض آن قرار دارید، توانایی اکالیپتوس در کاهش قند خون می‌تواند خطرناک باشد.
سایر خواص اکالیپتوس
اکالیپتوس می تواند در درمان بیماری های زیر نیز مؤثر باشد:
– التهاب مفصل که این امر به‌خاطر خاصیت ضدالتهاب اکالیپتوس است.
– گرفتگی بینی
– زخم‌ها و سوختگی‌ها
– تبخال که این امر به‌خاطر خاصیت ضدالتهاب اکالیپتوس است.
– بیماری‌های مثانه
– تب
– آنفولانزا
اکالیپتوس و خواص آن در درمان بیماری ها
*****
عوارض مصرف اکالیپتوس
استفاده از روغن ها و عصاره های گیاهی که با نام افشره‌ی خوراکی هم شناخته می‌شوند برای زنان باردار، شیر ده و همچنین کودکان زیر سه سال مورد منع مصرف دارد.
مصرف زیاد هر نوع داروی گیاهی هم ممکن است باعث مسمومیت و عوارض جانبی شود. در موقع استفاده باید به مقداری که گفته شده اکتفا شود.
زمانی که از این روغن برای ماساژ استفاده می‌کنید حتماً دست‌هایتان را با دقت تمام شستشو دهید.
شیشه‌ی این روغن‌ها را دور از دسترس کودکان قرار دهید.
اگر در مورد استفاده از این داروهای گیاهی شک دارید حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید.
مصرف بیش از حد اکالیپتوس ممکن است باعث ورم معده و روده و سردرد، ورم کلیه، پیدایش خون در ادرار و پایین آمدن فشار خون شود. همچنین مصرف خیلی زیاد اکالیپتوس موجب فلج دستگاه تنفسی و خفگی می شود.
